Midwinterhoornblazen nationaal immaterieel cultureel erfgoed in Twente en de Achterhoek
29 November 2017 Virginie
De 4 zondagen voor kerst, de adventszondagen, worden in Twente en de Achterhoek opgeluisterd door het geluid van de midwinterhoorn. Dit oer geluid, dit diep sonore en soms gillend hoog signaal moest in vroegere tijden de geesten verjagen.
In de herfsttijden waarin bomen door het bladverlies veranderden in spookachtige figuren die zwiepend hun taken lieten ratelen was angst een eenvoudig zaadje. Het gure weer aan de ene kant en aan de andere kant het steeds vroeger donker worden maakten dat de mensen binnenshuis kwamen te zitten en tijd kregen om na te denken. Dan gaan gedachten snel uit naar de donkere kant van je menszijn. Dat dan vervolgens ook nog eens het ongeschonden kindje op komst was maakte dat er behoefte was aan een reinigingsritueel. Een restant hiervan is in de 21ste eeuw gelukkig niet anders dan een traditie en toeristische trekpleister, want dit gebruik kennen we nog steeds.
Tegenwoordig zijn er op diverse plaatsen en op meerdere ‘buitenplaatsen’ in Twente wekelijks in de adventstijd zogenaamde ‘Midwinterhoornwandelingen’. Een wandeling waarbij baklever en bloedworst, warme chocolademelk, glühwein en krentenwegge zorgen voor de interne verwarming. Zo’n wandeling wordt “opgeluisterd” door de ‘aole roop’, het mijlenver klinkende geluid van de midwinterhoorn.
Wanneer je bijvoorbeeld in de omgeving van Oldenzaal door de heuvels loopt en het geluid van links of rechts of was het nauw van ginds of daar komt, dan ervaar je als wandelaar nog steeds iets van het mystieke dat eeuwenlang al in de advent over het landschap glijdt.
Groepen blazers staan op diverse punten, vaak bij een waterput voor de akoestiek of bij een vuurkorf , bij boerderijen en blazen beurtelings op hun hoorns. Daarmee geven zij aan elkaar een soort bericht door om aan te geven dat het reinigingsritueel in volle gang is.
Wanneer je het krijsende geluid van de hoorns hoort dan kun je wel bedenken dat de geesten, de onderwereld figuren, de witte wieven en de demonen in vroegere tijden direct op de vlucht sloegen. Mooi, kan ik het geluid en de melodie niet noemen, dat is natuurlijk heel persoonlijk, bijzonder is het in elk geval wel.
Wij maakten jaren geleden, met onze dochter van toen een jaar of drie/vier een midwinterwandeling op het landgoed van Twickel bij Delden. Nadat we pannenkoeken hadden gesmikkeld en ons gelaafd hadden aan de warme chocomel togen we naar de volgende blazersgroep. We hoorden de aole roop en beluisterden de onbegrijpelijke compositie. De blazer liet zijn hoorn naast zijn klompen rusten en onze dochter verzamelde moed en stelde de man met pet de volgende vraag: “Meneer: kunt u ook ‘kortjakje’ op uw blokfluit spelen?” De enigszins uit het veld geslagen man antwoord kort en krachtig: “nee”, waarop onze dochter pareerde met: “Mijn moeder wel!”
Met een brede glimlach namen we afscheid en wensten de man een goede feestmaand toe.
Het vak van midwinterhoorn bouwen leeft nog steeds in Twente. Jongeren houden de traditie in eren en bouwen samen met de oude garde weer nieuwe hoorns.
Anderen lazen ook onze blogs over wandelen, Achterhoek, twente, algemeen, beleving, bezienswaardigheid, onderweg, winter, kerstmis
In de herfsttijden waarin bomen door het bladverlies veranderden in spookachtige figuren die zwiepend hun taken lieten ratelen was angst een eenvoudig zaadje. Het gure weer aan de ene kant en aan de andere kant het steeds vroeger donker worden maakten dat de mensen binnenshuis kwamen te zitten en tijd kregen om na te denken. Dan gaan gedachten snel uit naar de donkere kant van je menszijn. Dat dan vervolgens ook nog eens het ongeschonden kindje op komst was maakte dat er behoefte was aan een reinigingsritueel. Een restant hiervan is in de 21ste eeuw gelukkig niet anders dan een traditie en toeristische trekpleister, want dit gebruik kennen we nog steeds.
Tegenwoordig zijn er op diverse plaatsen en op meerdere ‘buitenplaatsen’ in Twente wekelijks in de adventstijd zogenaamde ‘Midwinterhoornwandelingen’. Een wandeling waarbij baklever en bloedworst, warme chocolademelk, glühwein en krentenwegge zorgen voor de interne verwarming. Zo’n wandeling wordt “opgeluisterd” door de ‘aole roop’, het mijlenver klinkende geluid van de midwinterhoorn.
Wanneer je bijvoorbeeld in de omgeving van Oldenzaal door de heuvels loopt en het geluid van links of rechts of was het nauw van ginds of daar komt, dan ervaar je als wandelaar nog steeds iets van het mystieke dat eeuwenlang al in de advent over het landschap glijdt.
Groepen blazers staan op diverse punten, vaak bij een waterput voor de akoestiek of bij een vuurkorf , bij boerderijen en blazen beurtelings op hun hoorns. Daarmee geven zij aan elkaar een soort bericht door om aan te geven dat het reinigingsritueel in volle gang is.
Wanneer je het krijsende geluid van de hoorns hoort dan kun je wel bedenken dat de geesten, de onderwereld figuren, de witte wieven en de demonen in vroegere tijden direct op de vlucht sloegen. Mooi, kan ik het geluid en de melodie niet noemen, dat is natuurlijk heel persoonlijk, bijzonder is het in elk geval wel.
Wij maakten jaren geleden, met onze dochter van toen een jaar of drie/vier een midwinterwandeling op het landgoed van Twickel bij Delden. Nadat we pannenkoeken hadden gesmikkeld en ons gelaafd hadden aan de warme chocomel togen we naar de volgende blazersgroep. We hoorden de aole roop en beluisterden de onbegrijpelijke compositie. De blazer liet zijn hoorn naast zijn klompen rusten en onze dochter verzamelde moed en stelde de man met pet de volgende vraag: “Meneer: kunt u ook ‘kortjakje’ op uw blokfluit spelen?” De enigszins uit het veld geslagen man antwoord kort en krachtig: “nee”, waarop onze dochter pareerde met: “Mijn moeder wel!”
Met een brede glimlach namen we afscheid en wensten de man een goede feestmaand toe.
Het vak van midwinterhoorn bouwen leeft nog steeds in Twente. Jongeren houden de traditie in eren en bouwen samen met de oude garde weer nieuwe hoorns.
Anderen lazen ook onze blogs over wandelen, Achterhoek, twente, algemeen, beleving, bezienswaardigheid, onderweg, winter, kerstmis
